Prostorna i vremenska distribucija genetičkog i fenotipskog diverziteta vrste Culex pipiens

Abstract

<p>U radu je merističkom i metodama linearne i geometrijske morfometrije, kao i metodom poliakrilamid gel elektroforeze (PAGE) na uzorcima vrste Culex pipiens sa područja Novog Sada sa tri tipa stani&scaron;ta-ekotipovi (EI, EII, EIII) i lokaliteta sa područja Vojvodine sa urbanih (EII) i ruralnih (EIII) stani&scaron;ta analizirana prostorna i vremenska distribucija fenotipske i genetičke varijabilnosti vrste Culex pipiens. Fenotipska varijabilnost analizirana je preko karaktera larvi i odraslih jedinki: broja zubića pektena, sifonalnog indeksa (SI), veličine i oblika sifona i veličine i oblika krila, a genotička varijabilnost preko alozima determinisanih alelima 13 lokusa (Aat, Est-6, Gpd-2, Gpi-1, G-6-pdh, Hk-2, Hk-3, Hk-4, Idh-1, Idh-2, Me, Pgm-2 i Mdh-2). Utvrđeno je postojanje polnog dimorfizma u svim analiziranim fenotipskim karakterima izuzev oblika sifona kod svih ekotipova, kao i kod populacija u Vojvodini izuzev SI, a kod temporalnih uzoraka nije bilo polnih razlika. U analizi broja zubića pektena utvrđene su značajne razlike između ekotipova kod oba pola, a kod populacija iz Vojvodine samo kod ženki, dok kod temporalnih uzoraka nije bilo značajnih razlika. Na osnovu SI i veličine sifona izdvojen je EIII u odnosu na ostale ekotipove, kao i ekotipovi iz Vojvodine međusobno, a na osnovu SI i temporalni uzorci. Delimično diferenciranje urbanih i ruralnih ekotipova registrovano je i na osnovu oblika sifona. U odnosu na veličinu krila nije bilo značajnih razlika kod većine ekotipova u Novom Sadu, za razliku od temporalnih uzoraka i ekotipova iz Vojvodine. Na osnovu oblika krila zabeležena je relativno mala diferencijacija pojedinačnih uzoraka. Analizom varijabilnosti izozimskih lokusa između ekotipova vrste Culex pipiens utvrđena je vrednost parametra I = 0,990-0,993 između EIII i druga dva ekotipa, a za populacije na teritoriji Vojvodine I = 0,915-1,000, ukazujući na ne&scaron;to veći nivo genetičke diferencijacije.</p>

<p> In this study, three samples from different biotopes&ndash;ecotypes (EI, EII, EIII) and localities in Vojvodina from urban (EII) and rural (EIII) biotopes were analysed for spatial and temporal, phenotypic and genetic diversity of Culex pipiens, using larval siphon parameters (number of pecten teeth, siphonal index (SI), size and shape), wing parameters (size and shape) and gene-enzyme (allozyme variability of 13 loci: Aat, Est-6, Gpd-2, Gpi-1, G-6-pdh, Hk-2, Hk-3, Hk-4, Idh-1, Idh-2, Me, Pgm-2 i Mdh-2) using PAGE (polyacrilamide electrophoresis). Sexual dimorphism was revealed in all analyzed phenotipic characters exept siphon shape in all ecotypes and populations from Vojvodina, exept SI, in contrast to temporal samples. Comparing number of pecten teeth our study revealed that there is significant difference between ecotypes in both sexes, only in females and no significant differences between ecotypes, populations from Vojvodina and temporal samples, respectively. Based on SI and size of the siphon, it was found that there were significant differences between ecotypes in Novi Sad and in populations from Vojvodina. In temporal samples there were significant differences based on SI. Partial differentiation was found between urban and rural ecotypes, also based on siphon shape. Wing size revealed no significant differences between ecotypes, in contrast to populations from Vojvodina and temporal samples. Relatively small differentiation was found in wing shape. Allozyme variability analyses revealed value of I = 0,990 - 0,993 (D = 0,007 &ndash; 0 ,010) between EIII and two other ecotypes, while values of I = 0,556 - 0,574 and D = 0,000 - 0,888 amoung populations from Vojvodina higher level of genetic differentiation.</p>