Influence of winter savory (Satureja montana) aqueous extract on mortality of lesser grain borer (Rhyzopertha dominica)

Abstract

© 2018 Institute of Botany and Botanical Garden Jevremovac, Belgrade. Gubici u kvalitetu i prinosu tokom skladištenja žita ukazuju na potrebu zaštite žita odgovarajucom kontrolom štetočina u skladištima. Žitni kukuljicar, Rhyzopertha dominica, je glavna štetočina uskladištenih žitarica. Konvencionalni način da se kontrolišu štetočine je upotreba pesticida. Medutim, postoji konstantna potraga za prirodnim jedinjenjima za njihovu kontrolu. Biljke su bogat izvor biološki aktivnih jedinjenja. U ovom radu vršeno je ispitivanje uticaja vodenog ekstrakta Satureja montana na jedinke žitnog kukuljičara primenom kontaktnog i kontaktno-digestivnog testa. Smrtnost jedinki žitnog kukuljičara nakon izlaganja vodenom ekstraktu S. montana bila je niska (16,7-33,3% nakon 24 h i 30,0-33,3% nakon 48 h). U kontaktno-digestivnom testu, nakon 24 h, najveća smrtnost postignuta je u tretmanu sa koncentracijom od 2%, dok je smrtnost jedinki povećana u svim tretmanima (koncentracije 0,5, 1 i 2%) nakon 48 h i iznosila je 28,4, 28,4 i 41,7%, redom. Nakon 72 h, kretala se u intervalu od 57,5% do 63,5% u tretmanima, dok je smrtnost u kontroli ostala ista. Nakon 7 dana iznosila je od 91,6 do 98,4% u zavisnosti od primenjene koncentracije. Na osnovu dobijenih rezultata zaključujemo da je vodeni ekstrakt S. montana prouzrokovao smrtnost jedinki žitnog kukuljičara, koja je zavisila od primenjene koncentracije ekstrakta i vremena izloženosti insekata uticaju ekstrakta.